Rodzaje rękawic medycznych – jakie wybrać?

lic. rat. med. Jerzy A. Kozłows­ki

Medy­czne rękaw­icz­ki jed­no­ra­zowe muszą speł­ni­ać konkretne wymo­gi pod wzglę­dem ochrony przed czyn­nika­mi bio­log­iczny­mi i chemiczny­mi, charak­tery­zować się wytrzy­małoś­cią, a także zapew­ni­ać swo­bodę ruchów.. Nie jest łat­wo spełnić wszys­tkie te warun­ki jed­nocześnie. Przy­go­towal­iśmy zestaw­ie­nie cech, aby ułatwić decyzję o tym, jakie rękaw­ice wybrać i oprzeć ją na konkret­nych potrze­bach.

Cechy ogólne rękawiczek jednorazowych

W placówkach medy­cznych zale­ca się stosowanie rękaw­ic diag­nos­ty­czno-ochron­nych oznac­zonych jako wyrób medy­czny oraz środek ochrony oso­bis­tej. Takie rękaw­ice muszą speł­ni­ać wyma­gania opisane w odpowied­nich nor­ma­ch europe­js­kich, a pro­du­cen­ci muszą zad­bać o to, by ich akce­so­ria były zgodne z wyma­gani­a­mi dyrek­tyw. Istot­nym para­me­trem dla rękaw­iczek jed­no­ra­zowych jest czas przenika­nia sub­stancji chemicznych i ochrona przed mikroor­ga­niz­ma­mi. Oce­na zgod­noś­ci z wyma­gani­a­mi wykony­wana jest poprzez wyko­nanie testów opisy­wanych w nor­ma­ch: EN 455–1, ‑2, ‑3, ‑4, EN 420, EN 374–1,-2, ‑3, EN 388 [4]. Wykaz norm dla rękaw­ic medy­cznych i ich szer­sze omówie­nie zna­jdziesz tutaj.

Rękawiczki medyczne – rodzaje ze względu na przeznaczenie

Rękaw­icz­ki jed­no­ra­zowe powin­ny zapew­ni­ać skuteczną ochronę zarówno w bezpośred­nim kon­tak­cie z pac­jen­tem, jak i przy wykony­wa­niu pro­ce­dur takich jak: dezyn­fekc­ja powierzch­ni, kon­takt z sub­stanc­ja­mi chemiczny­mi, utyl­iza­c­ja odpadów czy sty­czność z mate­ri­ałem bio­log­icznym. Pewne rodza­je rękaw­ic mogą lep­iej sprawdzać się w konkret­nych zas­tosowa­ni­ach, dlat­ego na rynku ist­nieje bogaty wybór mod­eli, różnią­cych się pod wzglę­dem uży­tych mate­ri­ałów i tech­nologii, jak i przez­naczenia.

Rękaw­ice diag­nos­ty­czne – to najczęś­ciej wyko­rzysty­wane, uni­w­er­salne rękaw­icz­ki jed­no­ra­zowe. Zal­iczane są do wyrobów medy­cznych klasy I, czyli sklasy­fikowane są, jako wyro­by niein­wazyjne. Więk­szość dostęp­nych rękaw­ic diag­nos­ty­cznych, jako środek ochrony oso­bis­tej mieś­ci się w kat­e­gorii III (ś.o.o. o złożonej kon­strukcji, do wysok­iego ryzy­ka) i speł­nia europe­jskie normy dla rękaw­iczek ochron­nych [2,4]. Różnice, jakie wys­tępu­ją pomiędzy nimi, wynika­ją przede wszys­tkim ze wzglę­du na rodzaj mate­ri­ału, z którego zostały wyko­nane (lateks, nit­ryl, winyl). Stanow­ią one ochronę per­son­elu, ale też chronią pac­jen­ta przed przenosze­niem pato­genów mogą­cych zna­j­dować się na rękach pra­cown­ików ochrony zdrowia. Rękaw­ice diag­nos­ty­czne dostęp­ne są w stan­dar­d­owych rozmi­arach od XS do XL i są sto­sunkowo cienkie, dzię­ki czemu zapew­ni­a­ją równocześnie ochronę i dobre czu­cie w pal­cach.

Rękaw­ice chirur­gicznemikrochirur­giczne – stosowane są w warunk­ach wyma­ga­ją­cych zachowa­nia jałowego pola oper­a­cyjnego. Pakowane są steryl­nie, dzię­ki czemu na powierzch­ni rękaw­iczek nie ma drob­nous­tro­jów, co min­i­mal­izu­je ryzyko prze­niesienia infekcji. Aby rękaw­icz­ki w pełni chroniły, znacze­nie ma zarówno pro­ces pro­duk­cyjny, pakowanie, jak i praw­idłowy sposób ich użytkowa­nia – wszys­tko musi prze­b­ie­gać przy zachowa­niu zasad asep­ty­ki.

Ten rodzaj rękaw­iczek medy­cznych wykony­wany jest z wysok­iej jakoś­ci latek­su lub mate­ri­ałów syn­te­ty­cznych, charak­teryzu­je je wyso­ka elasty­czność i odporność. Bard­zo dobrze przyle­ga­ją do dłoni, ale ważny też jest dobór odpowied­niego rozmi­aru, by nie ogranicza­ły ruchów, ani nie były zbyt luźne. Najczęś­ciej dostęp­ne są rozmi­ary od 5 do 9,5.

Rękaw­ice spec­jal­nego przez­naczenia – oprócz wymienionych powyżej ist­nieje wybór mod­eli do bard­zo konkret­nych celów, różnią­cych się między sobą kon­strukcją i cecha­mi. Na przykład rękaw­ice gineko­log­iczne i położnicze mają spec­jalne przedłużone manki­ety, ich dłu­gość całkowi­ta to około 50 cm, przez co zapew­ni­a­ją ochronę rąk i prze­dramion. Z kolei rękaw­ice ortope­dy­czne są bard­zo wytrzy­małe, co ogranicza ryzyko ich przy­pad­kowego uszkodzenia.

Rękawiczki jednorazowe – rodzaje ze względu na materiał

Zas­tanaw­ia­jąc się, jakie rękaw­icz­ki wybrać, należy rozważyć nie tylko ich przez­nacze­nie, ale także to, z jakiego mate­ri­ału zostały wyko­nane. Wyróż­ni­amy rękaw­icz­ki nit­ry­lowe, które są najpop­u­larniejsze oraz winy­lowelatek­sowe. Różni­com pomiędzy rękaw­iczka­mi latek­sowy­mi, nit­ry­lowy­mi i winy­lowy­mi poświę­cil­iśmy cały osob­ny artykuł, do którego odsyłamy zain­tere­sowanych.

Jed­no­ra­zowa odzież ochron­na, do której należą rękaw­icz­ki medy­czne, ma kluc­zowe znacze­nie dla zabez­pieczenia się przed pato­ge­na­mi. Właś­ci­wy dobór rodza­ju rękaw­iczek i przestrze­ganie pro­ce­dur zwięk­sza bez­pieczeńst­wo pra­cown­i­ka i pac­jen­ta, a także zapew­nia opty­mal­iza­cję kosztów na środ­ki ochrony oso­bis­tej [1].

Bibliografia:

1. Alek­san­dra A. Zasa­da, Dobór jed­no­ra­zowych środ­ków ochrony oso­bis­tej do pra­cy z mate­ri­ałem zaw­ier­a­ją­cym wysoce niebez­pieczne patoge­ny, Med. Dośw. Mikro­bi­ol., 2015, 67: 141 – 147;

2. Katarzy­na Maj­da, Sła­womir Gondek, Oznakowanie rękaw­ic ochron­nych, skamex.com.pl

3. Han­na Doleżych-Teis­ter, Gajne Mar­tirosian, Czy rękaw­ice są skuteczną bari­erą dla zakażeń związanych z opieką zdrowot­ną, Zakaże­nia XXI wieku 2019;2(3) s. 157–162;

4. Sła­womir Gondek, Porów­nanie cien­kich rękaw­ic diag­nos­ty­czno-ochron­nych latek­sowych i nit­ry­lowych w kon­tekś­cie poziomu ochrony przed Covid-19 oraz inny­mi zagroże­ni­a­mi., skamex.com.pl